vak & mens
gezien
Theatraal polariseren
Hoe denken jonge mensen over polarisatie en de rechtsstaat? Hoe kunnen zij bijdragen aan verbetering? Een groep jonge theatermakers wil met die vragen langs theaters, onderwijsinstellingen, rechtbanken én advocatenkantoren.
Het was een gevarieerd gezelschap dat zich 23 oktober ’s avonds verzamelde in Leiden voor de pilotvoorstelling van stichting TIME OUT over polarisatie en de rechtsstaat. Rechters, politici, journalisten en mensen uit het onderwijs zagen de voorstelling-in-wording over de vraag: hoe zorgen we dat onze democratische rechtsstaat niet ten onder gaat aan polarisatie?
De acteurs maakten gebruik van verbatim theater – het simultaan en ongefilterd uitspreken van fragmenten van door studenten afgenomen interviews, die de acteurs via hun oortjes horen. Dat werkte verbazend goed, om in te kunnen voelen hoe jongeren beïnvloed worden door sociale media, hun oren sluiten voor de politieke kakofonie en contact met andersdenkenden gaan mijden. Je snapt opeens waarom een jongeman in de ban raakt van Andrew Tate: hij zegt je keihard de waarheid, dat je gewoon uit je luie stoel moet komen en dagelijks naar de gym moet.
Wat ook duidelijk wordt: jongeren van alle opleidingsniveaus weten erg weinig over de rechtsstaat.
Na afloop klonk er lof. ‘Deze voorstelling zou iets kunnen zijn voor een gerechtsvergadering,’ mijmerde een rechter. Dat is waar de stichting op hoopt: dat de voorstelling een weg vindt naar zalen en gelegenheden waar mensen willen onderzoeken hoe ze de maatschappelijke samenhang en de rechtsstaat kunnen versterken.
Juridische cursiefjes
De Haagse vastgoedadvocaat Raymond de Mooij procedeert al ruim 35 jaar namens zijn cliënten. Hij schrijft er inmiddels ook al sinds een kwarteeuw columns over, eerst in de Haagsche Courant, later in Den Haag Centraal.
Nu ligt er een boek, Toga stories (WJS Uitgevers, 2025), waarin zijn juridische cursiefjes zijn gebundeld. Het boek leent zich bij uitstek om een verloren moment op te fleuren met een of meer verhalen. De Mooij voert zijn lezers als een geboren verteller mee in de wereld van de procesadvocaat. Waar de advocaat in werkelijkheid ongetwijfeld vele eenzame uren spendeert aan vastgoedcontracten wekt hij de indruk dat er een onafgebroken stoet kleurrijke figuren aan hem voorbijtrekt. Hij vertelt er met smaak en humor over.
Neem de anekdote over de huurder die gewend was haar huurpenningen in natura te betalen, maar bij haar nieuwe huisbaas tot haar ontsteltenis nul op het rekest krijgt. Of over de vrouw die dankzij eigen speurwerk een stelende uitvaartverzorger tegen de lamp laat lopen. Het zijn stukjes die boeien en tegelijk een glimlach oproepen. Dat doen de meeste verhalen in de bundel. Niet allemaal. De Mooij verhaalt ook over trieste figuren en verdrietige zaken, zoals die in elke stad voorkomen. Of over criminelen die er niet voor terugdeinzen hem te bedreigen – of heel zorgzaam Antigrippine sturen tegen een verkoudheid.
De Mooij lijkt niet veel op te hebben met de confrères die optreden namens de wederpartij. Hij siert ze met namen als Kregelig, Knor, Nuffig, Piekhaar of Zevenslooten. Maar hij ziet er zorgvuldig op toe dat de identiteit van zijn personages verhuld blijft, licht hij toe. Een cliënt die bakker is, wordt een slager, een inwoner van Leidschendam komt op papier uit Voorburg. ‘Waar nodig vraag ik de cliënt om toestemming. Die krijg ik meestal ook.’
meesterlijke podcasts
Met recht een duurzame wereld
De podcastserie De Groene Toga van de juristenbeweging Recht voor Klimaat wil laten zien hoe het recht kan bijdragen aan een duurzamere wereld.
Advocaat Sem Bakker en podcastmaker Robert Doggers ontvangen iedere aflevering een jurist of advocaat die zich bezighoudt met klimaatzaken of duurzaamheidsrecht. De aftrap is met Maikel van Wissen, voormalig advocaat bij De Brauw en oprichter van Advocates for the Future, een juridische ngo die met strategische rechtszaken en coalities fundamentele veranderingen in gang wil zetten. Hij vertelt waarom hij zijn commerciële carrière inruilde voor de maatschappelijke zaak en waarom hij het recht ziet als hét instrument om klimaat en duurzaamheid af te dwingen. ‘Ik had het gevoel dat ik in een ivoren toren zat en niet echt aan het bijdragen was aan de maatschappij. Het vak van advocaat is heel mooi. Op papier je argumentatie zetten, nadenken over hoe je je verhaal kunt vertellen. Dat vind ik het mooiste wat er is. Er zat bij mij meer een zingevingsvraag.’
Doggers en Bakker willen met de podcast inspireren en informeren. ‘De juridische details zijn belangrijk, maar minstens zo interessant is het persoonlijke verhaal van de advocaten,’ zegt Bakker, die bij de stichting Recht voor Klimaat de commissie maatschappelijk debat leidt. ‘Waarom kiezen zij voor deze soms zware en langdurige zaken, vaak met grote tegenstanders en weinig vergoeding? Die menselijke kant maakt dit onderwerp toegankelijk voor een breed publiek.’
De eerste reeks van De Groene Toga bestaat uit vijf afleveringen. De podcast is te beluisteren via Spotify, YouTube en Apple Podcasts.