vak & mens
advocaat en algoritme
Toekomst kijken in de cloud
DLA Piper voorspelt meer juridische geschillen rondom tech en AI. De Nexperia-zaak is misschien een voorbode.
De politieke en juridische bokkensprongen rond de Nijmeegse chipfabriek gingen gretig over de tong tijdens de European Tech Summit van DLA Piper, begin november in Amsterdam. De machtsstrijd tussen China en Nederland had grote gevolgen voor toeleveranciers en afnemers. ‘Zo’n conflict verspreidt zich als een olievlek,’ vertelde tech-advocaat Khaled Dadi, partner bij DLA Piper in Amsterdam. ‘Wij staan een aantal afnemers van Nexperia bij. We horen van hen over de downstream- en upstream-effecten in de supplychain. Vroeg of laat krijg je ermee te maken.’
Zijn Amerikaanse collega Larissa Bifano van de USA Patent Group voorspelde veel meer van dit soort conflicten. ‘De komende jaren met de ontwikkeling van AI verwachten we ook meer rechtszaken. De regering-Trump geeft de industrie alle vrijheid en heeft de procedures voor patentaanvraag versneld.’
Naast conflicten tussen handelsblokken voorspelden deskundigen ook geschillen tussen complementaire sectoren. Wie heeft straks het patent op een innovatief eindproduct? De fabrikant van de zelfrijdende auto of nieuwe smartphone of de fabrikant van de chips die de apparaten aansturen?
De techindustrie nam alvast een voorschot op de territoriumstrijd. Zo onderstreepte een functionaris van een toonaangevend Nederlands techbedrijf nog maar eens het strategische belang van de chipmachines van ASML. ‘In 1960 paste er één transistor op elke vierkante centimeter. Nu passen er 64 miljard transistors op. Zonder ASML zou er geen AI zijn.’
De oude beursvloer aan het Damrak bood tijdens de bijeenkomst veel ruimte voor netwerken en discussie. Links en rechts werd de zorg gedeeld over de mogelijke bubbles die ontstaan door ongeëvenaarde investeringen in AI. Wanneer volgt een correctie, zoals 25 jaar geleden met de internetbubbel? De taferelen van toen, schreeuwende makelaars met verkooporders, behoren tot het verleden. De effectenhandel wordt door algoritmes uitgevoerd. De broker is verdwenen en daarmee ook de emotie uit de beurshandel. Aan de andere kant zijn economieën en financiële stelsels juist meer met elkaar vervlochten, aldus Dadi: ‘Je ziet dat geopolitieke problemen sneller invloed hebben. Dat begon met de covidpandemie. We zagen het met de oorlog in Oekraïne, de daaropvolgende gasprijsexplosie, de inflatie of toen transportschepen voor de kust van Jemen werden aangevallen. Wij adviseren bedrijven om te multisourcen, om niet van een partij afhankelijk te zijn.’
Natuurlijk ging het ook over de innovatieachterstand van Europa. Een functionaris van een techbedrijf sprak over een ‘fundamentele spanning tussen innovatie en regulering. We hebben allebei nodig. De regels van de AI Act zijn op zich waardevol, maar we wachten nog op een genie dat iets maakt dat kan concurreren met de AI uit de rest van de wereld. Op dit moment staat de regelgeving in de weg. Dat is een nadeel als Europa een rol van betekenis wil gaan spelen’.
Dadi maakt zich vooral zorgen over de achterblijvende Europese investeringen. ‘We lopen in Europa achter bij de hyper scale datacenters van de VS. Digitale soevereiniteit is nu een van de buzzwords. Zijn we in Europa in control en kunnen we onafhankelijk opereren? En hoe groot is dat probleem? Hoe vaak gebeurt het bijvoorbeeld dat de Amerikaanse overheid inzage vraagt in gegevens op Nederlandse servers? Uit onderzoek blijkt dat dat niet heel vaak gebeurt. Er is wel een mailadres van de aanklager van het ICC geblokkeerd. Dat was eigenlijk ingegeven door sanctiewetgeving en zag niet op digitale soevereiniteit. Moet een gemiddeld bedrijf daar bang voor zijn? En wat is het alternatief? In Europa heb je nog geen aanbieders van grote cloudopslag die kunnen concurreren met de bedrijven uit de VS. Het thema speelt wel in de boardrooms, maar de klassieke clouddiensten zijn nog de norm.’ Hij verwacht niet dat dat snel zal veranderen. ‘Bij Nexperia zie je dat schaarste als pressiemiddel kan worden gebruikt. Er zijn altijd risico’s, ook met cloudopslag. Maar de providers weten ook dat veiligheid van data essentieel is. Die zullen inmenging van de overheid te vuur en te zwaard bestrijden.’