vak & mens

test legal ai

door Kees Pijnappels

AI stond boven aan de agenda tijdens het jaarcongres van de International Bar Association in Toronto. Dat zagen ook Martijn Lesterhuis (52) en Remco Visser (29), twee van de oprichters van het Noors-Nederlandse AI-platform Saga. ‘De hype is groot, maar de ontwikkeling gaat zó snel dat het zowel over- als underhyped voelt,’ zegt Lesterhuis.

Saga ontstond in 2024 uit een samen­werking tussen Nederlandse en Noorse legal techspecialisten. Lesterhuis, Visser en hun kompanen Tjeu Cox en Gerard Tanja waren al actief op het snijvlak van juridische dienst­verlening en technologische innovatie. De Noorse partners hadden ervaring met AI-adoptieprogramma’s en contractanalysemodellen. ‘Toen we elkaar tijdens een project ontmoetten, merkten we dat het klikte,’ vertelt Visser. ‘En dat we gezamenlijk zoveel kennis van zowel AI als de juridische wereld hadden. Dat moesten we echt in ons eigen platform stoppen.’

In de zomer van 2024 werd het besluit genomen om het platform te bouwen, in november draaide de eerste pilot en deze januari werd Saga officieel gelanceerd.

Saga richt zich primair op middelgrote kantoren en de zogenoemde ‘local champions’, kantoren van tien tot tweehonderd advocaten die in hun thuismarkt een stevige positie hebben. Daarnaast biedt het bedrijf ook een optie voor zelfstandigen. ‘Ruim de helft van de Nederlandse markt bestaat uit eenpitters,’ zegt Lesterhuis. ‘Het is essentieel dat ook zij veilig en betaalbaar met AI kunnen werken.’ Daarom ontwikkelde Saga naast het Enterprise-model ook Saga Solo, een personal-use-variant.

Saga ziet zichzelf nadrukkelijk niet als juridische zoekmachine, onderstreept Visser. Het platform wil advocaten ondersteunen in hun volledige werkproces: documenten opstellen, dossiers analyseren, tijdlijnen maken, mappen doorzoekbaar maken en vertalingen genereren. Het systeem kan per dossier tot circa duizend documenten aan, vooralsnog. ‘Er zit technisch niet echt een limiet aan het aantal documenten, maar hoe groter de database wordt, hoe groter de kans op inaccurate antwoorden. De technologie verbetert snel, dus dit aantal zal ook snel toenemen.’

Saga onderscheidt zich volgens de oprichters door transparantie en controle. ‘We willen niet dat advocaten op een “black box” moeten vertrouwen,’ aldus Lesterhuis. ‘Gebruikers zien precies welke prompts worden gebruikt en welke stappen worden gezet. Anders kun je als advocaat moeilijk uitleggen hoe een antwoord tot stand is gekomen.’ Ook de voetnootfunctie moet bijdragen aan vertrouwen: elke verwijzing in een gegenereerde tekst linkt naar de relevante passage in het geüploade document.

Hallucinaties

Net als bij andere modellen blijven hallucinaties een risico, maar volgens Visser is de kans hierop klein als de gebruiker eigen documenten toevoegt. ‘Saga heeft een lagere creativiteitsinstelling en is geprogrammeerd om zo veel mogelijk bij de bijgevoegde documenten te blijven. Ook is het (nog) zo ingesteld dat het model niet gaat zoeken op internet, wegens privacy-overwegingen. Dat betekent ook dat het systeem soms aangeeft geen actuele kennis te hebben als een vraag te recent is. Dan kan de gebruiker beter zelf de relevante juris­prudentie of wetgeving uploaden of zoeken via de functionaliteit Juridisch Onderzoek.’

Volgens de oprichters is het cruciaal dat advocaten begrijpen dat AI een assistent is, geen allesweter. ‘De advocaat moet altijd in control blijven,’ zegt Visser. ‘Technologie moet het proces ondersteunen, niet overnemen.’

Saga draait in een eigen Microsoft-omgeving waar verschillende modellen – GPT-4, GPT-5, Claude en Mistral – intern worden geladen. Gegevens verlaten het gesloten systeem niet, maar worden opgeslagen op Microsoft-servers in Nederland of elders in Europa. Visser en Lesterhuis onderkennen het US Cloud Act-risico, maar wijzen erop dat de meeste advocaten­kantoren toch al Microsoft als dataverwerker gebruiken. ‘We merken dat kantoren juist naar Saga overstappen omdat mede­werkers van kantoren anders tóch ChatGPT of Perplexity gebruiken zonder enige vorm van controle,’ aldus Visser.

Volgens Saga ligt de grootste uitdaging van 2025 niet in technologie, maar in adoptie. ‘Veel kantoren schaffen een tool aan vanuit fomo,’ zegt Visser, de fear of missing out. ‘Maar zonder goede aanpak wordt het dan óf verkeerd gebruikt óf helemaal niet.’ Daarom biedt Saga trainingsprogramma’s en begeleiding op locatie. ‘Zodra een kantoor software afneemt, begint de uitdaging. Vanaf dat moment moet je je mensen meekrijgen in het proces. Wij zorgen dat de adoptie goed verloopt.’

Veel legal AI-tools werken met openbare bronnen, simpelweg omdat ze geen toegang hebben tot de geannoteerde juris­prudentie van commerciële uitgevers. Daarom heeft Saga eerst de focus gelegd op alle andere functionaliteiten, aldus Visser. ‘Dus inderdaad de draft opstellen, samenvatten, tijdlijnen maken, analyseren, vertalen. Wij wachten eigenlijk nog op de strategische beslissing van uitgevers. Of ze gaan samen­werken met AI-providers of dat soort dingen zelf willen doen.’

Hij relativeert zijn opmerking vrijwel onmiddellijk. ‘Er zijn al veel bronnen publiekelijk beschikbaar. Voor Nederland en Europa zit je al gauw op dertig openbare bronnen die Saga komende maanden toevoegt aan het platform. Het enige wat je dan niet hebt, is de informatie die achter de paywall zit van de uitgever. Wat vaak informatie is die geschreven is door advocaten zelf.’

Inter­nationaal

Saga heeft inmiddels circa veertig Nederlandse kantoren als klant en ruim tachtig in Noorwegen. De Solo-variant is vooral in Noorwegen populair: tussen de twee- en driehonderd eenpitters gebruiken daar de tool. Dit is met name te danken aan een samen­werking met de Noorse orde van advocaten. Verder zijn er gebruikers in België, Denemarken, Italië, Spanje, Engeland, Zwitserland, Oostenrijk, Polen, Kroatië en zelfs een groot kantoor in Brazilië. Lesterhuis: ‘We hebben een internationaal team, onze bedoeling is om internationaal op te schalen en te groeien. Dan ontwikkel je steeds meer kennis en slagkracht. Dat wordt echt belangrijk.’

Saga brengt voor Solo maandelijks 125 euro per gebruiker per maand in rekening en een vergelijkbaar bedrag voor Enterprise. Om de groei te financieren, wordt er binnenkort nog een nieuwe investeringsronde gedaan.

Voor advocaten­kantoren zal de opkomst van AI flinke impact hebben, voorspelt Lesterhuis. Hij verwacht dat ook bedrijfsjuridische afdelingen gaan werken met legal AI-tools. ‘Die kijken wat minder naar de juridische diepgang van een AI-antwoord en meer naar workflow-optimalisatie. Het zou zomaar kunnen dat de cliënten sneller opschalen dan hun advocaten. Dat vraagt om reflectie: als uw cliënt AI-gestuurd werkt, kunt u het zich dan permitteren dat niet te doen?’

Overzicht Saga – Privacy, beveiliging en prijs