vak & mens

test legal ai

door Kees Pijnappels

De Nederlandse start-up Zeno wil advocaten bij hun hele werkproces ondersteunen. In korte tijd verwierf het bedrijf 1.200 juridische klanten met zijn AI-tool. Het buitenland lonkt.

Het Rotterdamse Zeno is nog geen twee jaar oud, maar het platform wordt al gebruikt door ruim 1.200 klanten, waaronder verschillende middelgrote en grote advocaten­kantoren en bedrijfsjuridische afdelingen. ‘We hebben het bedrijf in februari 2024 ingeschreven,’ vertelt medeoprichter Raoul Bouchrit. ‘Maar daar ging wel bijna twee jaar onderzoek en ontwikkeling aan vooraf.’

Bouchrit (31) richtte Zeno op samen met zijn broer Nordin en hun jeugdvriend Andreas, allebei 29 jaar oud. Geen van hen is jurist. Met een achtergrond in bedrijfseconomie, wiskunde, theoretische natuurkunde en kunstmatige intelligentie kozen ze toch heel bewust voor de juridische markt.

‘De advocatuur werkt volledig met tekstuele data,’ legt Bouchrit uit. ‘We zagen dat advocaten vaak met verschillende tools moesten werken – voor vertalen, doorzoeken, analyseren of juridisch onderzoek. Toen generatieve AI opkwam, zagen we de mogelijkheid om die functies samen te brengen in één platform. Het leek ons een logische stap voor een sector die toe is aan vernieuwing.’

Door het ontbreken van een juridische achtergrond besloot het drietal het werk van advocaten van dichtbij te observeren. ‘We zijn zes, zeven maanden lang letterlijk kind aan huis geweest bij verschillende kantoren,’ zegt Bouchrit. ‘We keken mee, stelden vragen, en probeerden te begrijpen wat echt belangrijk is in het werk. Die kennis hebben we gebruikt om Zeno te bouwen.’

Die aanpak werpt vruchten af, betoogt hij. Waar andere AI-tools zich beperken tot het genereren van teksten, richt Zeno zich op het hele juridische proces: van onderzoek tot contractanalyse en vertaling. ‘Advocaten willen niet met vijf of zes verschillende AI-applicaties werken,’ zegt Bouchrit. ‘Elke tool moet apart door de compliance-wasstraat, met aparte onboarding. Dat kost allemaal tijd. Ons doel is om zo veel mogelijk onderdelen van het werkproces op één plek te faciliteren.’

Bouchrit benadrukt dat betrouwbaarheid en veilig­heid topprioriteit hebben. ‘Onze antwoorden zijn altijd “geground” in onze eigen juridische database, waarin we officiële, betrouwbare bronnen gebruiken en met de hand verrijken met metadata,’ zegt hij. ‘Een fictief ECLI-nummer zul je bij ons niet tegenkomen. Het systeem is niet hallucinatievrij –⁠ dat is technologisch onmogelijk ⁠– maar je kunt altijd de bron raadplegen waarop een antwoord is gebaseerd.’

Ook aan gegevensbeveiliging is volgens hem veel aandacht besteed. ‘We hebben vanaf het begin gekozen voor een Europese strategie, met uitsluitend Europese cloud­providers. Ons bedrijf is ISO-gecertificeerd, we hebben een externe GDPR-audit laten uitvoeren en een whitebox-penetratietest doorstaan. De geheim­houdings­plicht van advocaten blijft dus gewaarborgd.’

Hoe digitaal vaardig moet een advocaat zijn om met Zeno te werken? Volgens Bouchrit valt dat mee. ‘Er zit een leercurve in, maar we zien in pilots dat gebruikers na een paar weken al veel meer vragen per dag stellen aan het systeem. De gemiddelde advocaat is taalvaardig en analytisch; dat helpt enorm. Natuurlijk gebruiken niet alle gebruikers meteen álle functies – daarvoor bieden we trainingen en begeleiding aan.’

Zeno richt zich in de eerste plaats op middelgrote tot grote fullservicekantoren en op juridische teams van bedrijven. De start-up kwam vorige maand als beste uit de bus bij een test door HVG Law.

Zeno presenteert zich nadrukkelijk niet als vervanging van advocaten, maar als versterking van hun werk. ‘AI kan het juridische denkwerk niet overnemen,’ benadrukt Bouchrit. ‘Wat het wél kan, is tijd vrijmaken. Door routinematig zoek- en analysewerk te automati­seren, kunnen advocaten zich richten op strategie, advies en interpretatie – juist de dingen die mensen beter kunnen dan machines.’

Wat de toekomst brengt, weet Bouchrit niet, maar de ambities reiken verder dan Nederland. ‘We krijgen veel verzoeken van klanten die in andere jurisdicties werken,’ vertelt hij. ‘We kijken daarom naar uitbreiding naar het Engelse rechterlijke systeem, omdat dat breder toepasbaar is.’

Sinds de start is het aantal mede­werkers gestaag toegenomen. Inmiddels telt het bedrijf veertien mede­werkers. De groei is mede mogelijk gemaakt door externe financiering. In augustus 2024 haalde Zeno zijn eerste funding op bij investeerder Chris Oomen, onder meer eigenaar van persbureau ANP. In februari van dit jaar volgde een tweede ronde van twee miljoen euro.

Een overname door een groter techbedrijf staat vooralsnog dan ook niet op de planning. ‘We kunnen niet gekocht worden op dit moment,’ zegt Bouchrit stellig. ‘We willen eerst onze visie verder uitbouwen: één platform waarin zo veel mogelijk juridische processen kunnen landen.’

Een individueel jaarabonnement kost 2.400 euro. Voor kantoren geldt een staffelkorting vanaf ongeveer tien gebruikers, afhankelijk van specifieke wensen en beveiligingseisen.

Overzicht Zeno – Privacy, beveiliging en prijs