column
Toezicht in verbinding
Sinds maart 2024 vervul ik de functie van deken van de orde van advocaten Gelderland. In die rol richt ik mij op vernieuwing en verbinding – binnen de balie en met onze ketenpartners.
Die vernieuwing is nodig, zeker met het oog op de mogelijke komst van een Onafhankelijk Toezichthouder Advocatuur (OTA). Als deken zoek ik actief de verbinding: tussen commerciële kantoren en de sociaal advocatuur, maar ook met partners als de rechtbank, het OM, de politie, de IND en de Raad voor Rechtsbijstand.
Een treffend voorbeeld is het project wijkrechtspraak in Arnhem. Daar werken rechtbank, gemeente, politie, hulpverleners en advocaten samen om geschillen sneller en mensgerichter op te lossen. Dit initiatief laat zien hoe rechtspraak dichter bij de samenleving kan komen en hoe wij als orde bijdragen aan vertrouwen in de rechtsstaat door actief deel te nemen aan zulke vernieuwende vormen van samenwerking.
Die gedachte kreeg opnieuw betekenis op 23 oktober jl., tijdens het dekendiner van de orde Gelderland. Aan tafel zaten alle ketenpartners met wie ik als toezichthouder samenwerk: vertegenwoordigers van rechtbank, OM, politie, IND, de Raad voor Rechtsbijstand, collega-dekens en de NOvA. Het was voor de Gelderse orde en voor mij persoonlijk als deken een waardevol moment om stil te staan bij samenwerking.
In mijn portefeuille Asiel en Migratie ervaar ik dagelijks hoe belangrijk samenwerking is. In dit rechtsgebied klaagt de rechtzoekende zelden; daarom moeten wij zelf alert zijn op signalen over kwaliteit. We onderhouden structureel contact met advocaten en ketenpartners, verzamelen signalen landelijk en sturen ze door naar de bevoegde deken voor onderzoek. Waar mogelijk koppelen we terug aan de signaalgever – uiteraard binnen de grenzen van de geheimhouding. Zo leggen we verantwoording af en laten we zien wat toezicht in de praktijk betekent.
Toezicht is meer dan handhaven: het is luisteren, verbinden en leren van wat er in de praktijk gebeurt.
Naast Asiel en Migratie heb ik ook de portefeuille AI op mij genomen. Kunstmatige intelligentie doet haar intrede in de rechtspraktijk: een ontwikkeling vol kansen, maar ook risico’s. De recente uitspraak van de rechtbank Rotterdam (ECLI:NL:RBROT:2025:10388) liet zien hoe kwetsbaar digitale hulpmiddelen kunnen zijn – in een processtuk bleken jurisprudentieverwijzingen onjuist of zelfs niet-bestaand.
AI kan een waardevol hulpmiddel zijn voor de advocaat, mits ingezet met oog voor de kernwaarden van de advocatuur. Binnen het dekenberaad onderzoeken we hoe we met deze ontwikkeling omgaan. De recent opgerichte Commissie AI, die ik mag voorzitten, onderzoekt beide kanten van de medaille: hoe we kunnen borgen dat AI zorgvuldig en verantwoord wordt gebruikt en hoe we het zelf kunnen inzetten om toezicht slimmer te maken. Niet voor niets staat de beleidsdag van de dekens dit jaar volledig in het teken van AI.
Of het nu gaat om de opvang van asielzoekers of inpassing van digitale hulpmiddelen: de uitdaging is toezicht te houden dat meebeweegt met de tijd, maar de essentie van ons vak bewaart.
Toezichtonderzoek Wki bij advocaten: meeste kantoren voldoen aan eisen
Sinds 1 april 2024 houden de dekens toezicht op naleving van de Wet kwaliteit incassodienstverlening (Wki) door advocaten. Uit een onderzoek bij tien kantoren die de meeste Wki-zaken behandelen blijkt dat acht volledig aan de wettelijke eisen voldoen. Twee kantoren hebben hun procedures inmiddels aangepast. In 2025 wordt extra gelet op derdengelden bij incasso-advocaten en vanaf 2026 volgen nadere kwaliteitsonderzoeken. Het onderzoek laat zien dat gericht toezicht bijdraagt aan naleving én verbetering.
Het toezicht op de advocatuur wordt uitgeoefend door de dekens van de elf arrondissementen, verenigd in het dekenberaad. De dekens voeren het toezicht onafhankelijk, transparant, uniform en effectief uit. Kijk voor meer informatie op www.toezichtadvocatuur.nl.
