vak & mens
gezien
‘De rechtszaal is geen arena’
Advocaten kunnen bij een vechtscheiding onbedoeld olie op het vuur gooien. Mandy Lubach, mediator bij echtscheidingen, ziet te vaak dat het belang van het kind ondergesneeuwd raakt in de strijd tussen ouders.
In haar boek Duurzaam samenwerken na scheiding, geschreven met Marleen Heijsteeg, pleit ze voor een waardegestuurde aanpak: minder procederen om te winnen, meer handelen vanuit de behoefte van kinderen.
Volgens Lubach, die kantoor houdt in Den Haag, ligt een deel van het probleem in de manier waarop advocaten – soms onbewust – het conflict versterken. ‘Het klassieke toernooimodel, waarin partijen tegenover elkaar staan en een rechter bepaalt wie “wint”, is funest bij scheidingen. Het zet ouders in de stand van gelijk krijgen in plaats van samen oplossingen zoeken.’
Lubach ziet dat de echte doorbraak vaak pas komt wanneer ouders het vizier samen op de toekomst richten. ‘Het moment dat de gesprekken niet meer gaan over wat er misging, maar over wat het kind nu nodig heeft, verandert de dynamiek. Dan verschuift de focus van strijd naar samenwerken aan een nieuwe basis.’
Ze benadrukt dat advocaten in deze zaken meer kunnen zijn dan juridische procesbegeleiders. ‘Advocaten zijn vaak de eerste professionals die mensen spreken. Hoe wij het gesprek insteken, bepaalt mede het verloop van de hele zaak.’
Lubach pleit voor het steeds terugbrengen van het gesprek naar het perspectief van het kind. ‘Vraag cliënten: Wat wilt u dat uw kind van u ziet en leert in deze periode? Dat haalt ze even uit hun eigen strijd.’
De gedragsregels voor advocaten bieden daarbij houvast, stelt ze. ‘Artikel 10 zegt dat je geen onnodige geschillen mag bevorderen. Artikel 16 gaat over zorgvuldigheid tegenover wederpartijen. Dat zijn geen loze bepalingen – ze helpen ons om het spanningsniveau te verlagen en samenwerking mogelijk te maken.’
Lubach zou graag zien dat jonge advocaten in opleiding meer leren over conflictbeheersing en gespreksvaardigheden. ‘Het gaat niet alleen om weten wat je kunt vorderen, maar ook om weten welke vordering het conflict oplost in plaats van verergert.’
Over het boek
Mandy Lubach en psycholoog Marleen Heijsteeg schreven samen Duurzaam samenwerken na scheiding (Boom juridisch, 2024). Het boek biedt praktische handvatten en gespreksmodellen voor advocaten, mediators en andere professionals die betrokken zijn bij scheidingen. Duurzaam samenwerken na scheiding is geen doel op zich, maar een richting – een stip op de horizon. Elke stap die daaraan bijdraagt, is waardevol.
Volgens Mandy Lubach ligt de sleutel tot het verminderen van strijd vaak in kleine keuzes die advocaten dagelijks maken. Deze vijf adviezen helpen om het kindbelang écht centraal te houden.
-
Stel de kindvraag eerst
Begin elk gesprek met: ‘Wat wilt u dat uw kind van u ziet en leert in deze periode?’ Laat deze vraag leidend zijn in uw strategie.
-
Vermijd taal die polariseert
Woorden als ‘winnen’, ‘verliezen’ en ‘tegenpartij’ versterken het toernooimodel. Kies neutrale of verbindende termen.
-
Gebruik de gedragsregels actief
Wijs cliënten op artikel 10 (niet nodeloos geschillen bevorderen) en artikel 16 (zorgvuldigheid tegenover wederpartijen) om hen bewust te maken van de juridische én morele kaders.
-
Zoek multidisciplinaire samenwerking
Betrek mediators, psychologen of jeugdzorg om een holistische aanpak te waarborgen. Zo voorkomt u dat de advocaat de enige ‘vertaler’ van emoties wordt.
-
Check uw eigen rol in de dynamiek
Vraag uzelf af: ‘Versterk ik onbedoeld de strijd, of help ik om de focus te verschuiven van strijd naar samenwerking?’ Pas uw strategie aan als het antwoord u niet bevalt. Soms is één vraag genoeg om de blik te verleggen van het verleden naar de toekomst – en daarmee van strijd naar een gezamenlijke route vooruit.
Met hangen en wurgen
Van de Perzische botenstraf tot levend begraven, vierendelen, onthoofden, kruisigen en de brandstapel. Hoe en waarom werd de doodstraf de afgelopen vierduizend jaar toegepast?
In Met hangen en wurgen (Omniboek, 2025) doet historicus A.J. van Loon onderzoek naar deze vraag. Het resultaat is een kleine wereldgeschiedenis verteld aan de hand van de doodstraf. De meest gruwelijke, vaak bizarre manieren waarop samenlevingen wereldwijd de doodstraf uitvoerden, komen aan bod in het boek van ruim driehonderd pagina’s. Naast de verhalen over verschillende strafmethoden en de ontstaansgeschiedenis ervan, richt Van Loon zich op de bredere historische context. De dertien hoofdstukken zijn ingedeeld op basis van de vier klassieke elementen: water, vuur, aarde en lucht. Volgens Van Loon kan iedere executiemethode die in het boek aan bod komt, worden geassocieerd met een van die elementen. De auteur – naar eigen zeggen overtuigd tegenstander van de doodstraf – stelt vast dat de mens door de geschiedenis heen een uitzonderlijke drang tot innovatie van executiemethoden lijkt te hebben. Hij onderscheidt drie beweegredenen voor het bedenken van alternatieven: de nieuwe methode diende zo wreed mogelijk, zo efficiënt mogelijk of zo humaan mogelijk te zijn. Veruit de meeste executiemethoden vallen onder de eerste categorie, concludeert hij. Wrede, openbare doodstrafvoltrekkingen waren in de geschiedenis eerder norm dan uitzondering.
De mythische Perzische botenstraf spant de kroon. Daarbij werd de veroordeelde vastgebonden in een boot en dagelijks ingesmeerd met melk en honing. Het kon meer dan twee weken duren voordat insecten hem hadden opgevreten.