actueel

door Marco de Vries

Amsterdam en Den Haag werden in oktober opgeschrikt door aanslagen met vuurwerk­bommen tegen twee advocaten­kantoren. De betrokken advocaten tasten in het duister over het motief.

De twee getroffen kantoren stuurden elkaar een steunbetuiging. ‘We kregen een bloemetje. Dat was heel fijn,’ zegt advocaat Sharita Bhulai van het Haagse kantoor dat op dinsdagavond 22 oktober flinke schade opliep. ‘Je bent toch lotgenoten, ook al hebben de twee aanslagen waarschijnlijk niets met elkaar te maken. We hebben een attentie teruggestuurd.’

‘Wij hebben ook nog steeds geen idee waarom ons kantoor doelwit werd,’ zegt Rosa Postiena, chef de bureau van het Amsterdamse Spuistraat 10 Advocaten, dat een week eerder, op maandagochtend 14 oktober rond 5.00 uur werd opgeschrikt door een enorme knal. ‘Er was gelukkig nog niemand en de buren hebben de brand weten te blussen. Gezien het tijdstip wilde de dader niet een van onze advocaten treffen, denken we dan maar. Dat stelt gerust. Maar wat de reden dan wel is?’

In Den Haag was Azzaad Ramsaroep die avond wel aan het werk. Hij hoorde een knal en keek vanaf het balkon wat er aan de hand was. Hij rook brand en benzine en belde 112. Het brandje kon snel geblust worden. De ontploffing beschadigde de voordeur en vernielde de omringende ruitjes, maar veroorzaakte geen persoonlijk letsel.

Het Haagse pand aan de Laan van Meerdervoort biedt onderdak aan drie kleine advocaten­kantoren, dat van Ramsaroep, van Bhulai en van stagiair-ondernemer Zain Nasrullah. Na sporenonderzoek gaf de recherche het gebouw weer vrij. De glasscherven werden opgeruimd, de ergste schade werd hersteld en het dagelijks werk hervat. Ramsaroep Advocaten verhuisde op advies van de politie een paar werkplekken van de straatkant naar de achterzijde.

Ook het pand van het Amsterdamse kantoor raakte aan de buitenkant flink beschadigd: ruiten gingen aan diggelen en de vlammen schroeiden de gevel. De Amsterdamse collega’s kregen bezoek van de burgemeester en organiseerden een paar personeels­bijeenkomsten. ‘Niemand heeft dreigementen gehad en achteraf is ook niets opgeëist. We willen niet dat collega’s zich onveilig voelen, maar we willen ook ons werk blijven doen. Dus zijn we weer gewoon open, ook tijdens het wekelijkse inloopspreekuur.’

Verdubbeling

Het aantal aanslagen met vuurwerk­bommen neemt de afgelopen jaren sterk toe. In Amsterdam waren er in 2023 197 explosies, een verdubbeling vergeleken met het jaar daarvoor. Den Haag turfde dat jaar 55 vuurwerkaanslagen. De meeste zaken zijn drugsgerelateerd. Ook in andere bedrijfstakken, zoals tegen de Vlaardingse loodgieter en in de dakdekkersbranche, wordt steeds vaker naar deze vorm van intimidatie gegrepen. Maar het kan ook om persoonlijke motieven gaan, zoals huurkwesties of relaties. ‘Het enige dat de twee kantoren gemeen hebben, is dat we sociaal advocaten zijn,’ aldus Bhulai. ‘We doen geen grote drugszaken. De kantoren staan ook niet tegenover elkaar in een juridische procedure.’

Spuistraat 10 is een doorstart van het voormalige Bureau Rechtshulp op hetzelfde adres in een drukke, toeristische straat met veel coffeeshops en horeca. ‘Wij zijn een sociaal advocaten­kantoor met alle soorten rechts­gebieden onder één dak, met een lange geschiedenis en een goede naam in de stad.’ Postiena herhaalt dat het nog volstrekt onduidelijk is uit welke hoek de aanslag komt. ‘Het kan van alles zijn, ook een misser, copycatgedrag of een dronkenmansactie.’ De politie gaat vooralsnog wel uit van een gerichte aanslag, ook omdat de dader naast vuurwerk ook benzine bij zich had en een aantal ramen heeft ingeslagen om binnen te komen. Ook in Den Haag is benzine gebruikt, om met de ontploffing ook brand te stichten. De politie wil lopende het onderzoek geen details prijsgeven. Evenmin wil de woordvoerder zeggen of de onderzoeksteams in Amsterdam en Den Haag samenwerken. Inbraak was in beide gevallen niet het motief. ‘Er is niets meegenomen,’ zegt Postiena, ‘maar de dader had daar waarschijnlijk ook geen tijd voor.’

Agressie

Ruiten van advocaten­kantoren sneuvelen wel vaker, maar vuurwerkbommen bleven tot dusver uit. In 2001 werd een zware bomaanslag gepleegd op het kantoor van de Utrechtse strafpleiter Paul Bovens. Die staakte daarna zijn praktijk. Sinds de moord op Derk Wiersum, vijf jaar terug, is er meer aandacht voor agressie tegen advocaten. Uit recent NOvA-onderzoek blijkt dat bijna de helft van de advocaten het afgelopen jaar te maken kreeg met (verbale) agressie. ‘Wij hebben daar ook weleens mee te maken,’ zegt Postiena. ‘Natuurlijk is er weleens een emotionele of boze cliënt en we krijgen soms haatmail, maar dat hoort erbij. Sommige cliënten hebben een stapeling van problemen. Een advocaat leert daarmee om te gaan. We hebben niet het gevoel dat de agressie toeneemt en zien ook nog geen aanleiding voor een weerbaar­heids­training.’

Als de daders al gevonden worden, is de kans klein dat ze iets zullen verklaren over het motief. Meer dan de helft van de tientallen gearresteerde vuurwerkbomgooiers blijkt jonger dan 23 en een kwart is minderjarig. Ze weten vaak niet wie hun opdrachtgever is. Het zware vuurwerk is illegaal maar makkelijk online te bestellen. Bhulai: ‘Een jonge cliënt vertelde me dat hij via Telegram het aanbod kreeg om ergens in België een vuurwerkbom te gooien. Zo makkelijk kan het gaan. Jongens denken tegenwoordig niet na, rijden er even heen met wat cobra’s en verdienen zo hun zakgeld.’

De hoge straffen en de behoorlijke pakkans lijken daders nauwelijks af te schrikken. ‘Wij zien in Rotterdam vaak “clusters” ontstaan,’ zei hoofdofficier Hugo Hillenaar vorig jaar in het OM-blad Opportuun. ‘Soms lijkt een explosie een signaal aan iemand die net gearresteerd is of aan zijn familie: hij moet zijn mond houden, anders wordt bij zijn moeder of zus weer een explosief geplaatst. Een explosie leidt vaak tot een tegenreactie, en die leidt tot weer een nieuwe aanslag.’

Zijn Amsterdamse collega René de Beukelaer uitte begin dit jaar bij de NOS zijn zorg over de jonge leeftijd van de daders: ‘Het blijft moeilijk dit een halt toe te roepen. Jongeren blijken bereid om tegen een relatief geringe vergoeding van een paar honderd euro zo’n explosief neer te leggen. Zij overzien de gevolgen van hun daden vaak niet.’

Algemeen deken Jeroen Soeteman zegt geschrokken te zijn van de aanslagen. ‘Advocaten moeten hun werk te allen tijde vrij en veilig kunnen doen. Aanslagen op kantoren raken ook de mensen die daar werken. Dit is heel ernstig en moet afgelopen zijn.’

Ramsaroep en Bhulai zeggen zich niet te laten intimideren door de aanslag en gewoon door te gaan met hun werk. Bhulai: ‘Ik heb de weerbaar­heids­training voor advocaten gevolgd. We waren al alert en blijven dat, ook al wordt alles steeds grimmiger. Maar we laten ons niet uit het veld slaan.’

Ook aan de Spuistraat is men overgegaan tot de orde van de dag. Postiena: ‘We zijn een hecht team, dus de vele vragen die iedereen heeft, hebben we wel kunnen delen. Maar we willen nog steeds graag dit werk doen en moeten weer door.’