vak & mens

impact

door Nathalie de Graaf beeld Ruud Voest

In 2023 staat Gijs de Hosson (41) een vader bij die zijn veertien­jarige zoon ervan verdenkt hem te vergiftigen. Een zaak met veel emoties. ‘De band tussen ouder en kind hoort onvoorwaardelijk te zijn.’

‘Aanvankelijk dacht ik dat het een huis-tuin-en-keukenalimentatiezaak betrof. Mijn cliënt was al langere tijd gescheiden van zijn vrouw en hun veertien­jarige zoon woonde de helft van de tijd bij hem en de andere helft bij zijn moeder. Nu hij fulltime bij zijn moeder ging wonen, eiste de moeder meer alimentatie. Tot zover niets geks. Totdat ik het verhaal erachter hoorde. Mijn cliënt vertelde dat hij zijn zoon ervan verdacht hem al maanden­lang te vergiftigen. Al vaker was het hem opgevallen dat zijn zoon iedere ochtend bij het ontbijt de thee wilde klaarzetten. Als vader het een keertje wilde doen dan protesteerde de zoon. Ook toen de kopjes een keer per ongeluk verwisseld waren, zag vader gelijk paniek bij zijn zoon. Aanvankelijk zocht vader er niets achter. Zijn zoon kan slecht tegen veranderingen, dus het was verklaarbaar.

Totdat de gezondheid van vader verslechterde en hij in het ziekenhuis terechtkwam met orgaanfalen. De artsen vonden geen oorzaak en in het ziekenhuis knapte vader vanzelf weer op. Thuis verslechterde zijn gezondheid wederom, waarna bij hem een lichtje ging branden. Hij had de indruk dat een fles schoonmaakmiddel in het keukenkastje steeds leger raakte, ook als er niemand had schoongemaakt in huis. Hij besloot streepjes op de fles te zetten, om te kijken of zijn vermoeden klopte. En inderdaad, er ging steeds een beetje uit.

Toen hij zijn zoon ermee confronteerde, ontkende deze maar niet heel overtuigend. Niet veel later nam de school van de jongen – hij gaat naar het speciaal onderwijs – contact op met zijn vader. De jongen had een strip getekend en in één van de tekeningen werd een drankje gedronken uit een flesje met een doodshoofd erop. Op de volgende tekening lag de man die het drankje gedronken had dood op de grond. Er stond een jongen bij met in de tekstballon daarboven “haha, hij is dood”. De school vond het verontrustend, de vader ook. Voor hem was het de bevestiging die hij nodig had.’

Geen contact

‘Ik hoorde het verhaal aan en vond het bizar. Ik ben al twaalf jaar familie­recht­advocaat en nog nooit heb ik zo’n zaak voorbij zien komen. Hoe verdrietig is het als je je eigen kind ervan verdenkt je kwaad te willen doen? Of de vergiftiging daadwerkelijk heeft plaats­gevonden, is nooit onomstotelijk vast komen te staan. Vader heeft aangifte gedaan tegen zijn zoon. Toen die niet werd vervolgd, is vader zelfs een artikel 12-procedure begonnen. Ook het hof oordeelde dat er onvoldoende bewijs was om tot vervolging over te gaan. Vader had daar echter geen boodschap aan, voor hem stond vast dat zijn zoon hem had geprobeerd te vergiftigen en hij wilde niets meer met hem te maken hebben. Sterker nog: hij wilde niet dat de jongen nog langer zijn zoon was.

De vader heeft zijn zoon de deur gewezen. Hij zei niet in huis te kunnen wonen met iemand die hem dood wilde. Vader voelde zich onveilig. Zeker omdat hij ook geen verklaring kon bedenken voor deze “moordpoging”. Ja, hij was wat strenger dan de moeder. Stuurde hem wat vaker naar zijn kamer. Maar dat kon toch niet de reden zijn?

Omdat vader zijn zoon niet meer in huis wilde hebben, ging deze fulltime bij zijn moeder wonen. Dat betekende dat de kosten voor moeder hoger waren en zij vroeg om die reden een hogere bijdrage van vader in de kosten van hun zoon. Eigenlijk wilde vader helemaal niets meer betalen voor een kind dat hem iets wilde aandoen. Hij wilde zo min mogelijk met de jongen te maken hebben en niet door het betalen van alimentatie iedere maand aan hem herinnerd worden.

Het was een uitzonderlijk verhaal met een vader die erg aangedaan was. Ik behandelde de zaak samen met een collega. Zo konden we overleggen over de juiste manier om de zaak aan te pakken en op een zorgvuldige manier de verweren en verzoeken te formuleren.

Ik merkte dat het me bezighield. De vader was er volledig van overtuigd dat hij maanden­lang vergiftigd was, maar het bewijs was volgens het OM en het hof onvoldoende voor vervolging. Moeder kon zich niet voorstellen dat haar kind tot zoiets in staat was. Zou deze jongen werkelijk iedere ochtend vergif in de thee van zijn vader hebben gedaan? In de procedure die volgde, heb ik aan vader moeten uitleggen dat het niet mogelijk is om het vaderschap van een veertien­jarige op deze gronden te ontkennen.’

Gezag

‘Ik heb nog beargumenteerd bij de rechtbank dat het grievende gedrag van de zoon maakte dat in dit specifieke geval van vader niet gevergd kon worden dat hij nog langer kinderalimentatie zou betalen. Ook verzocht ik om het gezamenlijk gezag te beëindigen en moeder alleen met het gezag te belasten. Ten slotte wilde vader dat de Raad voor de Kinderbescherming uitgebreid onderzoek zou doen naar het gedrag van de zoon.

De rechtbank heeft zich in de uitspraak verre gehouden van de vraag of er wel of geen vergiftiging heeft plaats­gevonden. Wat betreft het gezamenlijk gezag oordeelde de rechtbank dat vader geen contact meer wilde met zijn kind en dat je onder die omstandig­heden ook geen gezamenlijke beslissingen kunt nemen met de andere ouder in het belang van het kind. Het gezamenlijk gezag werd beëindigd. De vader moet wel een hogere bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van zijn zoon betalen. Zoals verwacht – en dit had ik gelukkig wel vooraf uitgebreid met vader besproken – besliste de rechtbank dat een ouder altijd financieel verantwoordelijk blijft voor zijn kind. Dat zou volgens de rechter zelfs zo zijn als vast was komen te staan dat de zoon zijn vader probeerde te vergiftigen.

Normaal gesproken hoort een band tussen ouder en kind onvoorwaardelijk te zijn. Ik denk er nog weleens aan hoe het voor een vader moet zijn om je eigen kind van zoiets vreselijks te verdenken. Ik kan me daar gelukkig niets bij voorstellen.’