vak & mens
Het kleinschalige project Diapositief stimuleert jongeren met een migratieachtergrond om rechten te gaan studeren. Het initiatief van de Nederlandstalige Orde van Advocaten in Brussel is een succes. ‘De juridische wereld was mij totaal onbekend, het was een openbaring.’
Meer diversiteit in de advocatuur: dat is het doel van het in 2019 opgerichte project Diapositief in Brussel dat elk jaar meer aanmeldingen krijgt. ‘Onze balie weerspiegelt de samenleving niet,’ zegt advocate en directrice van het programma Sevda Karsikaya. ‘Er is een ondervertegenwoordiging van alle nationaliteiten en achtergronden die we in Brussel rijk zijn. Jongeren met een migratieachtergrond worden door middelbare scholen doorgaans doorverwezen naar lagere opleidingen. Rechtenstudies? Dat is te moeilijk.’
Als lid van de raad van orde van de Nederlandstalige Balie van Brussel werd aan Karsikaya – die zelf Turkse roots heeft – het project Diapositief toevertrouwd. ‘We willen jongeren met een migratieachtergrond warm maken voor de advocatuur. Vaak weten ze er te weinig vanaf of is de drempel te hoog om rechten te gaan studeren. Het is zelden een financiële kwestie. Doordat jongeren met een migratieachtergrond doorgaans worden ontmoedigd, zijn ze minder gemotiveerd en hebben ze een duwtje in de rug nodig.’ Het team van Diapositief neemt contact op met scholen en komt in de klas praten. ‘Ik stel elk jaar een programma op in de paasvakantie. De jongeren die zich inschrijven, worden in contact gebracht met de verschillende actoren van justitie, zoals magistraten, advocaten en het parket. Ze wonen een zitting bij, krijgen een rondleiding in een cellencomplex en gaan naar verschillende afdelingen van het parket en een groot advocatenkantoor. Ze krijgen ook les van advocaten over de rechtsstaat en jeugdrecht. Het tweede onderdeel bestaat uit een schrijfopdracht. Degene die het beste essay geschreven heeft over de rechtsstaat mag zich laureaat noemen en voor hem/haar wordt de studie gedurende vijf jaar betaald. De tweede en derde laureaat krijgt een aanmoedigingsprijs van vijfhonderd euro. Er wordt eveneens begeleiding verzorgd tijdens de studie. Inmiddels hebben we de zesde editie achter de rug. Het was wederom een succes.’
Keerpunt
Eén van de jongeren die aan het programma meedeed is Mathieu Stroeykens (22). Hij studeert inmiddels als eerste van zijn familie aan de universiteit. ‘Mijn moeder komt uit Kinshasa,’ vertelt hij. ‘Ze kwam naar België om een mooie toekomst op te bouwen en hier ontmoette ze mijn vader die beroepsmuzikant is. Ik kom uit een modaal gezin waar we niets tekortkwamen, maar studeren? Dat was iets dat ik niet kende, maar wél graag wilde.’ Toevallig komt Mathieu via Instagram in contact met het project Diapositief. ‘Er kwam een advertentie voorbij. Er stond: “Heb je een migratieachtergrond en wil je rechten studeren, schrijf je dan nu in”. Het sprak me gelijk aan. Brussel is één van de meest kosmopolitische steden ter wereld, een ware mozaïek van culturen en achtergronden. Deze diversiteit vind je echter niet terug binnen de advocatuur. Ik schreef me in en in de zomer van 2020 heb ik meegedaan aan het programma.’ Vooral het eerste onderdeel van het programma vond Mathieu interessant. ‘We werden drie dagen lang als deelnemer ondergedompeld in de wondere wereld van het recht. We spraken met advocaten, magistraten en politieagenten en kregen uitleg over het – maatschappelijk – belang en de inhoud van het werk. Alle contacten met advocaten, rechters en procureurs waren een openbaring. Eerder had ik nog nooit gesproken met mensen die dergelijke beroepen uitoefenen. De juridische wereld was mij totaal onbekend.’
Het tweede onderdeel was het schrijven van een essay, vertelt hij. ‘Het onderwerp was: ‘Wat is het belang van diversiteit binnen de rechtsstaat?’ Vier kantjes pende ik vol en het was ongelooflijk, maar ik won! Inmiddels was ik ook al vastbesloten dat ik rechten wilde gaan studeren. Omdat ik gewonnen had, heeft de Brusselse Balie niet alleen het collegegeld voor haar rekening genomen, maar ook mijn boeken, abonnement voor het openbaar vervoer en een pc betaald. In 2025 zal ik de eerste laureaat zijn die afstudeert.’
Ook de 19-jarige Tatiana Marie-Louise Fouty – geboren in Brussel en van Congolese afkomst – deed mee met het programma. ‘Ik leerde Diapositief kennen toen er een advocaat naar school kwam,’ vertelt ze. ‘Hij vertelde wat zijn werk inhield en we konden vragen stellen. Toen hij klaar was, stelde de medewerker van Diapositief het programma aan ons voor. Voor mij was de kennismaking met Diapositief een soort teken en een wonder tegelijk. Rechten was altijd één van mijn top drie studierichtingen geweest. Ik besloot me dan ook direct in te schrijven voor het programma. Dat was in 2023. Meedoen was een opwindende en buitengewone ervaring.’
‘De kandidaten bezoeken plekken waar zelfs advocaten vaak niet komen,’ vult Sevda Karsikaya aan. ‘Zoals het bezoek aan een cellencomplex. Ook mogen ze na afloop van een rechtszitting vragen stellen aan een rechter. Door al die kennis die ze opdoen, hebben ze een voorsprong op andere studenten. Ze realiseren zich meer wat een rechtenstudie inhoudt en waar ze het voor doen.’
Ook Tatiana besluit na het volgen van het programma dat ze rechten wil gaan studeren. Het schrijven van het essay was voor haar echter wel een uitdaging. ‘In het begin had ik het moeilijk, want we hadden zoveel gezien en geleerd terwijl we maar maximaal vier pagina’s mochten schrijven. Maar uiteindelijk zat ik er in en schreef ik het essay. Ik verwachtte er niet veel van. Ik wist niet wat ik hoorde toen me verteld werd dat ik eerste was geworden! Inmiddels ben ik een jaar rechtenstudent. Wat ik vooral ook heel fijn vind, is dat het niet alleen bij een beurs blijft. Als ik vragen heb over mijn studie of hulp nodig heb, kan ik altijd bij Diapositief terecht. Dat heeft me enorm geholpen. Ik kan ook rekenen op de mensen die ik via het programma heb ontmoet, zoals de vorige winnaars of andere kandidaten. Diapositief was echt een keerpunt in mijn leven.’
Ook Mathieu is blij met de keuze die hij heeft gemaakt. ‘Het gaat heel goed met mijn studie. Binnenkort ga ik twee stages van telkens één maand doen bij gerenommeerde Belgische advocatenkantoren. Volgend jaar studeer ik af en dan wil ik de advocatuur in. Diapositief heeft veel voor me betekend. Ik heb er hoop door gekregen. Het is wel degelijk mogelijk om de status quo te doorbreken en verandering teweeg te brengen. Waar een wil is, is een weg.’
Meer informatie: diapositief.brussels.