actueel

Bepaalde zaken in het bestuursrecht moeten voortaan door één instantie worden afgedaan, zonder mogelijkheid van hoger beroep. Dat suggereert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) in het rapport Met recht balanceren.

Volgens de raad juridiseert Nederland in hoog tempo, hetgeen soms tot problemen leidt. Zo heerst er disbalans tussen politiek, wetgever en rechter. Het is nu vooral de rechter die de rechtsstaat bewaakt, terwijl wetgever en uitvoerende macht tekortschieten. Politici hebben de neiging ‘Brussel’ de schuld te geven van vastlopend beleid, terwijl Nederland als EU-lidstaat zelf bij de besluitvorming was betrokken.

Ook de kwaliteit van wetgeving laat te wensen over, stelt de raad, waardoor de rechter de rol krijgt van redder in laatste instantie. Volgens de raad is het beter aan de voorkant te zorgen dat wetgeving strookt met Grondwet en EU-regels. Introductie van een Chief Legal Officer op ministeries kan daarbij helpen. De Afdeling advisering van de Raad van State zou een Adviseur-Generaal moeten krijgen, die conceptwetten juridisch weegt. De A-G is ook bij de Hoge Raad en de Afdeling bestuursrechtspraak waardevol gebleken, aldus de Rli.

Door het tanend vertrouwen in de overheid is het van extra belang dat de rechterlijke macht goed functioneert, meent de raad. Om overbelasting te voorkomen, moet worden onderzocht of er zaken zijn in het bestuursrecht die door rechtbanken kunnen worden afgedaan zonder de mogelijkheid van hoger beroep.

In beginsel staat voor álle bestuursrechtelijke kwesties, groot en klein, beroep open. Gevolg is dat belangrijke kwesties zich onnodig lang voortslepen, met stagnatie van de ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving als gevolg, constateert de Rli.

Tegelijkertijd moet onderzocht worden of er zaken zijn die zich lenen voor direct beroep bij de Afdeling. Dat kan nu immers ook al, bij omgevingsplannen.

En passant meldt de raad nog dat het niet nodig is om natuur als rechtspersoon te erkennen. Natuur- en milieuorganisaties kunnen nu al prima bij de rechter terecht.