vak & mens
gezien
Juridisch voorrecht
The Legal Privilege (un)covered (VOI Advocaten, 2023) geeft een globale inkijk in de mondiale regels voor het verschoningsrecht (legal privilege).
De advocaten van VOI vinden de overheid regelmatig tegenover zich – hetgeen het belang van het verschoningsrecht benadrukt. Het kantoor is gespecialiseerd in fiscaal procesrecht en financieel strafrecht en opereert ook internationaal. Dat riep de vraag op: hoe zit het met het verschoningsrecht in het land van collega-advocaten? VOI Advocaten besloot er een boek aan te wijden, dat ‘vanwege het belang voor (toekomstige) cliënten’ gratis te downloaden is via the
Advocaten uit tweeëntwintig landen leverden een bijdrage, waaronder Brazilië, de Verenigde Staten, Nigeria, de Verenigde Arabische Emiraten, India en een aantal Europese landen. De Nederlandse inbreng is geschreven door Ivo Leenders en Sylvana de Groot. ‘Uitgangspunt is dat de advocaat bepaalt wat onder het verschoningsrecht valt,’ schrijven zij. ‘Ook als een cliënt de advocaat toestemming geeft om een bepaald document aan de autoriteiten openbaar te maken, blijft het de verantwoordelijkheid van de advocaat om te beslissen of dit wenselijk is of niet.’
In Polen wordt professionele juridische bijstand verleend door advocaten en juridisch adviseurs, twee afzonderlijke juridische beroepen die beide onder het wettelijk verschoningsrecht vallen. De Poolse wet definieert het verschoningsrecht als ‘de verplichting die aan een professionele advocaat wordt opgelegd om alles wat hij van een cliënt heeft vernomen in verband met de uitoefening van zijn beroep geheim te houden’. Onder het Poolse verschoningsrecht blijft de cliënt houder van vertrouwelijke informatie en heeft hij het recht deze informatie op eigen initiatief openbaar te maken. Het is een van de vele nuances in dit gecompliceerde leerstuk.
Memoires van een topadvocaat
Wat kenmerkt een topadvocaat? vraagt pensionado Hugo Smit zich af in zijn levensboek, uitgegeven in eigen beheer.
Om te antwoorden dat het waarschijnlijk om een mix van kwaliteiten gaat, met als ingrediënten clientèle, inkomen, overwinningen, publiciteit en zelfs sexappeal. Hij ziet zichzelf ook als rolmodel. ‘Er zijn weinig advocaten die kunnen bogen op zulke mooie, grote, spraakmakende, interessante, gevarieerde zaken en cliënten, op zoveel juridische publicaties, op zoveel publiciteit en media-aandacht en op zoveel succes in zaken.’
Bescheidenheid lijkt in ieder geval geen criterium. Maar, ere wie ere toekomt, Smit kan terugzien op een indrukwekkende loopbaan. Meest spraakmakend is zijn jarenlange gevecht tegen de ‘liegende rechter’ Hans Westenberg, dat in 2004 begon en pas eindigde in 2020. De Haagse rechter beschuldigde Smit van leugens, wist zich al die jaren gesteund door de Rechtspraak, maar bleek zelf de jokkebrok. Uiteindelijk wees het gerechtshof ’s-Hertogenbosch Smit een schadevergoeding toe van 1,4 miljoen euro, na eerder te hebben vastgesteld dat Smit ten onrechte was beschuldigd.
In zijn boek Topadvocatuur voor ondernemers, advocaten, rechters, accountants, studenten e.a. blikt Smit terug op zijn carrière die maar liefst vijftig jaar beslaat. De titel verwijst ook naar het gelijknamige boek uit 2004, van Micha Kat, dat de loopgravenoorlog tussen Westenberg en Smit inluidde.
Smit kijkt tevreden terug op zijn werkzame leven. ‘Advocaat is voor mij het mooiste beroep ter wereld. (…) Je kunt, zoals dat heet, het verschil maken.’ Tegelijkertijd toont hij zich niet gerust over de huidige stand van de advocatuur. Grote kantoren hebben alleen maar oog voor omzet, het is tijd voor een wake-upcall. ‘Advocatenkantoren zijn geen cashcows en geldautomaten. Advocaten hebben een missie. Het zijn nu veel te veel ordinaire grootgeldverdieners. Waar blijft de betrokkenheid? (…) Hoe zit het met ons moreel kompas? Ik zie uit naar een ethisch reveil.’
meesterlijke podcasts
Ruimtepuinrecht
De podcast Law in Action (BBC Radio 4) verbreedt de horizon – tot ver daarachter.
Op dit moment zijn er 5.000 actieve satellieten, in 2030 zijn dat er 100.000. Dat vertelt Rachael O’Grady, solicitor advocate bij het internationale advocatenkantoor Mayer Brown, in de podcast Law in Action. Er zweeft steeds meer puin rond in de ruimte doordat satellieten botsen of onderdelen afbreken. Zelfs het kleinste stukje ruimtepuin kan al grote schade toebrengen aan onze satellieten. O’Grady vergelijkt het met de klimaatcrisis of AI: goede wetgeving is van levensbelang voor de toekomst van onze samenleving, die steeds meer afhankelijk is van satellieten.
Aan de overzijde van de Noordzee maken de Britten de podcast Law in Action, naar het gelijknamige radioprogramma. De BBC kondigt het aan als ‘Het langlopende juridische programma van Radio 4, met reportages en discussies over juridische kwesties’. De show loopt inderdaad al vanaf 2016. Presentator is Joshua Rozenberg, een Britse advocaat, commentator juridische zaken en journalist. In iedere aflevering van dertig minuten komen verschillende onderwerpen voorbij. Een recente aflevering gaat over juryrechtspraak, schatvinding in Schotland en conflicten in de ruimte.
Wie o wie is aansprakelijk als een satelliet beschadigt door ruimtepuin? Dat is een heikele kwestie. Achterhalen van wie de schadeveroorzakende satelliet is, is al een flinke kluif. Daarnaast moet ook verwijtbaar handelen aangetoond worden. ‘Practically impossible.’ Volgens O’Grady moet wetgeving duidelijkheid scheppen. Haar boodschap: het is de hoogste tijd om de ruimte voor een nieuw verdrag te pakken.