Van de tuchtrechter

Advocatenblad

van de nova

uitspraken

Van de tuchtrechter

Recente uitspraken, geselecteerd en bewerkt door de Commissie Disciplinaire Rechtspraak, bestaande uit Tjitske Cieremans, Maurice Mooibroek en Robert Sanders.

Bijstand door strafpiketadvocaat

HvD 27 maart 2023, zaak nr. 220047, ECLI:NL:TAHVD:2023:44.
Advocatenwet artikel 46.
Piketadvocaat adviseert aangehouden cliënte over verhoorbijstand.

Mr. X, die strafpiketdienst had, heeft klaagster ’s morgens bezocht in verband met aanhouding op verdenking van meerdere strafbare feiten. Mr. X beschikte op dat moment slechts over de informatie die op het piketformulier stond vermeld. In dit eerste gesprek heeft mr. X klaagster geïnformeerd over haar rechtspositie. Op basis van haar verhaal heeft mr. X klaagster geadviseerd een verklaring af te leggen. Voorts heeft zij klaagster een aantal keuzes voorgehouden, waaronder de mogelijkheid van verhoorbijstand. In dat geval zou het verhoor op een later moment plaatsvinden, omdat mr. X die dag nog andere piketmeldingen had. Zonder verhoorbijstand kon het verhoor meteen beginnen. Daarop is klaagster het verhoor ingegaan zonder verhoorbijstand. Tijdens dit verhoor heeft klaagster zich op haar zwijgrecht beroepen.

Mr. X ontving later die dag bericht van de politie dat klaagster in verzekering zou worden gesteld. Mr. X heeft klaagster opnieuw gesproken over de inverzekeringstelling in verband met nader onderzoek door de politie, waarover klaagster opnieuw zou worden gehoord. In de avond droeg mr. X de zaak over aan een advocaat die zich had gemeld met een overnameverzoek.

Over de bijstand van mr. X dient klaagster een klacht in. Mr. X zou klaagsters belangen niet goed hebben behartigd, door klaagster tijdens het korte gesprek in de ochtend niet te hebben gewezen op haar rechten. Mr. X heeft klaagster ondanks het feit dat zij van zware feiten werd verdacht niet geadviseerd zich bij het verhoor te laten bijstaan en volgens mr. X zou de zaak met een sisser aflopen.

De raad volgt klaagster en oordeelt dat gelet op de omstandigheden mr. X klaagster niet zonder verhoorbijstand het verhoor had mogen laten ingaan. Mr. X had klaagster tegen zichzelf moeten beschermen. De raad legt een waarschuwing op.

In hoger beroep buigt het hof zich allereerst over de vraag naar de tuchtrechtelijke grenzen van de inhoud en omvang van de rechtsbijstand door een advocaat in het strafpiket. Het hof stelt voorop dat een strafpiket is bedoeld als eerste rechtsbijstandsverlening. De verdachte die is aangehouden, heeft volgens de wet het recht om een advocaat te raadplegen. Het gaat hier om een recht van de verdachte om zich in de eerste fase na aanhouding te laten bijstaan door een advocaat (consultatiebijstand). Sinds 1 maart 2017 bestaat ook een wettelijk recht op bijstand van een advocaat tijdens het politieverhoor (verhoorbijstand). Verdachten kunnen ⁠–⁠ behoudens uitzonderingen in geval van kwetsbare en minderjarige verdachten ⁠–⁠ zowel van het recht op consultatiebijstand als van het recht op verhoorbijstand afstand doen.

Mr. X heeft klaagster in het eerste gesprek informatie verstrekt over het te verwachten verloop van de zaak en haar geadviseerd om een verklaring bij de politie af te leggen. Dit advies heeft mr. X gegeven op basis van de mededelingen van klaagster, nu zij niet over andere informatie beschikte. Mr. X heeft voor dit gesprek ruim de tijd genomen. Het hof acht de stelling van klaagster dat dit gesprek hooguit vijf tot tien minuten heeft geduurd, niet aannemelijk vanwege de aard van de bespreking en de besproken onderwerpen.

Tijdens dat eerste gesprek heeft mr. X ook gesproken over het recht van klaagster om zich tijdens het verhoor bij te laten staan, en eveneens over de mogelijkheid om alleen het verhoor in te gaan. Dat klaagster voor dit laatste heeft gekozen, volgt ook uit het proces-verbaal van het betreffende verhoor. Nu klaagster niet minderjarig was noch anderszins als kwetsbare verdachte kan worden aangemerkt, had zij de vrije keuze om afstand te doen van verhoorbijstand. Door deze keuze te respecteren, heeft mr. X naar het oordeel van het hof niet-onbetamelijk gehandeld. Het hof betrekt verder in zijn beoordeling dat het bijstaan van verschillende verdachten door één piketadvocaat tijdens het strafpiket, ook gezien de praktische uitvoerbaarheid daarvan, staande praktijk is.

Het hoger beroep slaagt, de beslissing wordt vernietigd.

Overnameperikelen

HvD 14 april 2023, zaak nr. 220157, ECLI:NL:TAHVD:2023:68.
Gedragsregels 24 en 28.
Advocaat neemt een lopende zaak over van klager zonder goed overleg.

Klager staat als advocaat een cliënte bij in een familierechtelijke procedure. Een maand na het uitspreken van de echtscheiding wendt de cliënte zich op eigen initiatief voor verdere bijstand tot mr. X. Mr. X, die tot dat moment geen contact had met klager, laat klager weten dat de cliënte ervoor kiest met mr. X als advocaat verder te gaan en dat klager het dossier kan sluiten. Tegelijkertijd plaatst mr. X kanttekeningen bij de aanpak van klager; zij zal het dossier nader bestuderen maar haar cliënte schort de betalingsregeling met klager vooralsnog op. In een volgend bericht geeft mr. X klager aan dat zij omissies en misschien zelfs beroepsfouten van klager heeft geconstateerd. Zij stelt nader overleg voor over de betaling door cliënte van klagers declaraties, waarbij mr. X opmerkt dat het cliënte niet te doen is om een klacht, maar om een oplossing. Klager laat mr. X weten dat hij het dreigen met een klacht om hem onder druk te zetten niet acceptabel vindt. Nadat klager de cliënte dagvaardt over de incasso van zijn openstaande declaraties dient mr. X namens haar cliënte bij de deken een klacht in tegen klager.

Daarop wendt klager zich tot de deken met het verwijt dat i) mr. X in het geheel geen contact met klager heeft opgenomen conform gedragsregel 28 en geen enkel overleg heeft gevoerd in verband met de overname van de zaak, en ii) mr. X herhaaldelijk dreigt met klachten zonder concreet te worden en met geen ander doel dan om hem te bewegen afstand te doen van zijn recht op betaling.

De raad stelt vast dat mr. X vóór haar eerste brief op geen enkele wijze contact had met klager en daardoor zonder overleg en zonder naar klagers visie op de zaak te vragen de zaak over te nemen in strijd heeft gehandeld met gedragsregel 28. Van dwingende omstandigheden die mr. X niet in staat stelden overleg te voeren, is de raad niet gebleken. Kennelijk was mr. X wel van oordeel dat klager onvoldoende zorgvuldig had gehandeld en heeft zij dat ook tegen haar cliënte, tevens de voormalig cliënte van klager, uitgesproken zonder dit eerst met klager te bespreken. Gedragsregel 28 strekt ertoe dat bij het overnemen van een zaak misverstanden over de wijze waarop de bijstand aan een cliënt is verleend zo veel mogelijk worden voorkomen. Mr. X heeft dan ook tuchtrechtelijk verwijtbaar gehandeld.

De raad stelt vast dat mr. X meermaals heeft aangegeven dat zij een klacht zal indienen als klager niet bereid is om zich aan bepaalde voorwaarden te houden. Het op deze wijze aankondigen van het doen van een klacht is volgens de raad niet zonder meer tuchtrechtelijk verwijtbaar, maar in combinatie met de wijze waarop mr. X de zaak van klager heeft overgenomen, is het handelen hier wel laakbaar. Mr. X heeft namelijk gehandeld in strijd met de gedragsregel dat advocaten streven naar een onderlinge verhouding die berust op welwillendheid en vertrouwen.

Het hof komt in hoger beroep tot hetzelfde oordeel als de raad. Anders dan mr. X aanvoert, heeft zij een lopende zaak overgenomen van klager. Er stond namelijk nog een beroepstermijn open waar klager zich met zijn cliënte over moest beraden in de zaak die mr. X overnam. Klager heeft daarbij ook onweersproken aangevoerd dat hij kort voor de overname van de zaak door mr. X nog is benaderd door de advocaat van de wederpartij voor overleg over de verdeling. Bovendien valt niet in te zien dat mr. X niet in goed, welwillend overleg kon treden met klager over de overdracht van de zaak in plaats van die direct met harde hand te ontdoen van klagers rechtsbijstand. Het van meet af aan bekritiseren van de werkzaamheden van klager is niet aan te merken als goed overleg in de zin van gedragsregel 28. Waarschuwing.