actueel
ten geleide
Doelwitsubstitutie; daarvan is sprake wanneer criminelen uitwijken naar een ander doelwit wanneer het beoogde doelwit niet bereikbaar is. Het is een verschrikkelijk woord, dat ik leerde kennen door het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid naar de dood van de broer, de advocaat en de vertrouwenspersoon van een kroongetuige. Dat rapport, dat begin maart is verschenen, ziet op de concrete beveiligingssituaties van die broer, advocaat en vertrouwenspersoon. Het rapport maakt pijnlijk duidelijk waar dingen volledig zijn misgelopen. Waar geen informatie is gedeeld en waar geen verantwoordelijkheid is genomen. De feiten die de Onderzoeksraad vaststelt, zijn glashelder en tegelijk soms onvoorstelbaar en pijnlijk. Ik weet niet of ik iemand zou aanraden om het rapport te lezen, maar toch is het goed om dat te doen. Want het gaat wellicht niet over u of mij, maar wel over ons allemaal.
Advocaten moeten hun werk veilig en zonder vrees kunnen doen, met de overheid als betrouwbare bondgenoot die hen beschermt. Dit schreef minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid in de kabinetsreactie op dit rapport van de Onderzoeksraad. Zij beschrijft daarin ook het dilemma dat de inzet van kroongetuigen soms cruciaal is om zware criminelen te kunnen pakken, maar kan leiden tot grote risico’s voor de omgeving van de kroongetuige, waaronder de advocaat. Over het rapport en vraag hoe de advocaat te beschermen, spraken de algemene raad en het dekenberaad kort geleden met minister Yeşilgöz-Zegerius. Het was een goed en open gesprek, waarin we hebben benadrukt dat als de advocaat van een kroongetuige, van een medeverdachte en van slachtoffers en nabestaanden hun werk niet meer veilig en zonder vrees kunnen doen, het ertoe zal leiden dat zij geen bijstand meer kunnen verlenen. En dat raakt niet alleen de rechtzoekende, maar dan lazert ook de rechtsstaat in elkaar.
Mede daarom heeft de NOvA in 2022 opdracht gegeven voor een wetenschappelijk onderzoek naar de impact van de kroongetuigenregeling op de praktijkvoering en veiligheid van advocaten. De uitkomsten worden dit najaar verwacht. Ook is sprake van een onderzoek door de procureur-generaal bij de Hoge Raad, als een van de toezichthouders op het Openbaar Ministerie, naar de toepassing van de kroongetuigenregeling. De uitkomsten van deze onderzoeken dragen hopelijk bij aan een meer solide regeling, waarin wij ons werk veilig en zonder vrees kunnen uitoefenen. En zonder doelwitsubstitutie.
