van de nova dilemmapp

Melden of toch maar niet?

Doet u melding van een (voorgenomen) ongebruikelijke transactie als de relatie met een cliënt zich op een dieptepunt bevindt en hij u informeert over een voorgenomen transactie waarvan u twijfelt of deze verband houdt met witwassen of financieren van terrorisme?

HET DILEMMA

Als advocaat met een eenmanskantoor ben ik actief in de vast­goed­sector. Mijn cliënt en ik hebben recent een paar fikse menings­verschillen met elkaar gehad en onze zakelijke relatie bevindt zich op een dieptepunt. Ik adviseer mijn cliënt nog wel bij de aankoop van een beleggingspand.

Tijdens een gesprek informeert hij mij over een voorgenomen transactie waarvan ik op basis van de subjectieve indicator (Uitvoeringsbesluit Wwft 2018) twijfel of deze ongebruikelijk is. Ik weet dat de Wwft een meldplicht heeft (ook voor voorgenomen ongebruikelijke transacties). Daarnaast weet ik dat volgens artikel 19 Wwft gegevens of inlichtingen die te goeder trouw aan de FIU zijn verstrekt niet kunnen dienen als grondslag voor een opsporings­onderzoek of een vervolging jegens mijzelf. Bovendien ben ik volgens artikel 20 Wwft niet aansprakelijk voor enige schade als gevolg van een melding, gedaan in de redelijke veronderstelling uitvoering te geven aan de meldplicht. Ik twijfel of ik een melding moet doen. Heb ik echt met een (voorgenomen) ongebruikelijke transactie te maken of wordt mijn oordeel beïnvloed door de slechte relatie die ik met cliënt heb?

Slotopmerking NOvA

Wat doet u als uw relatie met de cliënt zich op een dieptepunt bevindt en hij u informeert over een voorgenomen transactie waarvan u twijfelt of deze verband houdt met witwassen of financieren van terrorisme (de subjectieve indicator)? Speelt in uw beoordeling en de eventuele melding alleen de transactie een rol, of toch (ook) de slechte cliëntrelatie? En als dat laatste het geval is, handelt u dan wel te goeder trouw (artikel 19 Wwft) en geeft u dan redelijkerwijs uitvoering aan de meldplicht (artikel 20 Wwft)?

Iets meer dan de helft van de respondenten overlegt met het kenniscentrum Wwft. 38% neemt contact op met de (lokale) deken voor overleg, 4% doet een melding bij FIU-Nederland en 4% doet geen melding. Overleg met de (lokale) deken ligt niet voor de hand, omdat deze toezichthouder is op de naleving van de Wwft. Met het kenniscentrum Wwft kunnen advocaten op vertrouwelijke en anonieme basis overleggen over Wwft-gerelateerde vraagstukken zoals (mogelijke) ongebruikelijke transacties. Het kennis­centrum Wwft deelt deze gegevens niet met de (lokale) deken.

Het enkele feit dat de relatie met de cliënt slecht is, kan in geen geval een reden zijn om een melding te doen bij FIU-Nederland.

Advocaten die diensten verlenen die onder de Wwft vallen, hebben een meldplicht van verrichte of voorgenomen ongebruikelijke transacties (artikel 16 Wwft). Een ongebruikelijke transactie in de zin van de Wwft is een ‘transactie die op grond van de indicatoren bedoeld in artikel 15, lid 1, Wwft als ongebruikelijk is aan te merken’ (artikel 1 Wwft). Dit zijn (bijlage 1 bij Uitvoeringsbesluit Wwft 2018):

  • objectieve indicator: een transactie voor een bedrag van € 10.000 of meer, betaald aan of door tussenkomst van de instelling in contanten, met cheques aan toonder, een vooraf betaald betaalinstrument (prepaid card) of soortgelijke betaalmiddelen;
  • subjectieve indicator: een transactie waarbij de instelling aanleiding heeft te veronderstellen dat deze verband kan houden met witwassen of financieren van terrorisme.

Advocaten moeten (voorgenomen) ongebruikelijke transacties volgens de objectieve indicator altijd melden. De subjectieve indicator brengt mee dat advocaten zelf moeten beoordelen of zij met een (voorgenomen) ongebruikelijke transactie te maken hebben en dus een melding moeten doen. Daartoe beoordelen zij of een (voorgenomen) transactie verband kan houden met witwassen of financieren van terrorisme. Het ligt voor de hand dat zij zich in elk geval de volgende vragen stellen:

  • Is de (voorgenomen) transactie geschikt voor witwassen of financieren van terrorisme?
  • Is de (voorgenomen) transactie ongebruikelijk complex of ongebruikelijk groot of vertoont deze in andere opzichten ongebruikelijke patronen? Wat ongebruikelijk is, hangt af van de context. Wat voor een ‘grote’ cliënt gebruikelijk is, kan voor een ‘kleine’ cliënt ongebruikelijk zijn.
  • Heeft de (voorgenomen) transactie een duidelijk economisch of rechtmatig doel?
  • Is er een aannemelijke verklaring voor een (voorgenomen) transactie die op het eerste gezicht ongebruikelijk lijkt? Is die verklaring te bewijzen?

Advocaten kunnen bij deze beoordeling gebruikmaken van de risicofactoren die in de Wwft en in de bijlagen bij de vierde anti-witwasrichtlijn genoemd worden en van documenten als het ‘National Risk Assessment’, het ‘Supra National Risk Assessment’ en de ‘Guidance for a Risk-Based Approach for legal professionals van de FATF’.

Advocaten doen alleen een melding bij FIU-Nederland, als zij in redelijkheid veronder­stellen dat het verband met witwassen of financieren van terrorisme er kan zijn. Vanzelfsprekend gaan advocaten daarbij zorgvuldig te werk en informeren zij de cliënt niet over de melding. Bewijs van witwassen of financieren van terrorisme is echter niet vereist. Het is aan te bevelen om met een kantoorgenoot, een eventuele compliance functionaris (Wwft) en/of met het kenniscentrum Wwft (antwoord 2) te overleggen.

Test uw ethisch kompas!

Met de DilemmApp wil de NOvA discussie over dilemma’s binnen de advocatuur bevorderen en het bewustzijn vergroten. Iedere twee weken ontvangt u een nieuw dilemma in de app waarmee u een afweging maakt tussen tegenstrijdige belangen. Deelname aan de app is anoniem en niet herleidbaar tot personen/telefoonnummers.

Na publicatie van het nieuwe dilemma plaatst de NOvA ook een slotopmerking bij het vorige dilemma, waarin de mogelijke overwegingen voor en tegen een bepaalde keuze voor u op een rijtje worden gezet. U kunt zelf ook dilemma’s indienen binnen de app of deze mailen naar communicatie@advocatenorde.nl.

Download de NOvA DilemmApp gratis in de App Store (iOS) of Google Play Store (Android). Let op: selecteer de app met het blauwe logo en de witte pijlen. Als u voor de eerste keer de app opent, wordt u om een wachtwoord gevraagd. Vul hier in: Advocaat!