Nederlandse vrouw vs. Texaanse doodstraf

‘Merel, he’s getting off death row.’ Met deze zin gaat Pontier terug naar een onvergetelijk moment op 22 september 2021. Haar assistent heeft zojuist de eindbeslissing van de Court of Criminal Appeals voorgelezen. Clinton Young heeft volgens de CCA geen eerlijk proces gehad. Het hof vernietigt zijn veroordeling tot de doodstraf. Op 20 januari 2022 koopt Pontier Clinton Young vrij, voor een borg van 150.000 dollar, met geld van de Clinton Young Foundation. De juriste Merel Pontier studeerde rechten in Texas om daar als strafrechtadvocaat aan de slag te gaan en op te komen voor ter dood veroordeelden. In 2017 sloot ze zich aan bij de Clinton Young Foundation en zette ze in Texas een lokale afdeling op.

In haar boek Dodencel (Celsus juridische uitgeverij) beschrijft ze het verloop van doodstrafprocedures, de beroepsmogelijkheden en de gebreken daarvan. Ze schrijft over rechterlijke dwalingen, gruwelijke executies, discriminatie in de rechtszaal en omstandigheden in de dodencel. De opbrengsten van het boek komen ten goede aan de Clinton Young Foundation.

Een gebroken rechtssysteem corrigeert zichzelf niet, besluit Merel Pontier de inleiding van haar boek. Het zijn de advocaten, activisten, journalisten, documentairemakers, politici en onterecht veroordeelden zelf, schrijft ze ‘die met ongekende wilskracht en passie vechten voor verandering en rechtvaardigheid en daarmee de schalen van Vrouwe Justitia weer in balans brengen’. Een tweede druk van Dodencel lijkt onontkoombaar, want het verhaal is nog niet af. Clinton Young is inmiddels opnieuw gearresteerd (in een andere Texaanse ‘county’) voor dezelfde misdaad. De borgsom is deze keer vastgesteld op vijf miljoen dollar.

Van toga naar schort

‘Steeds vaker denk ik: en waar gáát dit conflict nu eigenlijk over? En moet dit op deze manier? Elkaar te slim af zijn. Het belerende arrogante toontje soms, in de correspondentie tussen collega’s. De bureaucratie van onze rechtsstaat. Het vastbijten in gedetailleerde regelgeving in plaats van het ontleden van het probleem en zoeken naar de essentie. De veeleisendheid van de cliënt. Het wantrouwen. De prominente plaats van het eigenbelang en het eigen gelijk.’ In De schilder schrijft (Solitaire, 2022) beschrijft Van der Beek waarom ze de advocatuur verruilde voor de schilderkunst en de worsteling die dat meebracht. Ook gaat ze in op haar werk als mediator en de overeenkomsten met het schilderwerk. ‘Mediator en schilder, een perfecte combinatie van hoofd, hart en handen, van denken en doen, met een verrassende overlap als het gaat om observeren, focussen, vertrouwen hebben, loslaten.’ Uitgangspunt bij het schrijven zijn de onderwerpen in honderd ‘schildersbrieven’, die Van der Beek de afgelopen jaren online verstuurde. In haar boek gaat ze daar verder op in en betrekt ze haar lezers bij het soms moeizame en frustrerende schilderproces, dat tegelijkertijd plezier en voldoening brengt. Daarbij wordt veelvuldig de link naar de advocatuur gelegd. Zo blikt ze terug op haar tijd als advocaat-stagiaire bij een kantoor waar ze volledig aan haar lot werd overgelaten en ze hunkerde naar kennis en ervaring. ‘Die toga bleek vele jaren later prima te passen en achteraf bezien was mijn stageperiode een harde maar effectieve leerschool.’ Haar boodschap: als je doorzet word je doorgaans vanzelf beter, of je nou schilder of advocaat bent. Een openhartig boek over het kunstenaarsbrein van een schilder die denkt als advocaat.

Autistisch genie

De Zuid-Koreaanse Woo Young-Woo (Park Eun-Bin) gedraagt zich van jongs af aan al ongewoon. Als ze op vijfjarige leeftijd nog steeds niet praat, neemt haar vader haar mee naar een kinderarts. Ze blijkt autistisch en tegelijkertijd hyperintelligent. Woo blijkt gezegend met een ijzersterk geheugen; als vijfjarige kan ze het Wetboek van Strafrecht opdreunen. Tijdens de rechtenstudie wordt duidelijk dat ze een kei is in redeneren, maar dat interactie met andere mensen moeizaam gaat. Dat ziet ook haar collega bij het advocatenkantoor waar ze wordt aangenomen. Woo heeft moeite mensen aan te kijken, rolt voortdurend met haar ogen, wijdt uit over niet-relevante zaken (zoals potvissen) en beweegt als een robot.

Elk beetje inlevingsvermogen lijkt te ontbreken, totdat ze begint aan haar eerste zaak. Daarin wordt een bejaarde vrouw beschuldigd van poging tot moord op haar dementerende echtgenoot. Woo ziet al gauw dat de vrouw geen motief heeft, ze zal namelijk niets erven, een detail dat haar collega over het hoofd heeft gezien. De zestiendelige serie wil het grote publiek vooral duidelijk maken dat autistische mensen in staat zijn prima te functioneren in deze maatschappij. Niettemin is ze ook vermakelijk voor echte advocaten, hoewel enige mildheid over het juridisch niveau vereist is. IMDB beloont de reeks met maar liefst een 9.0.